Historisch sponslandschap Zevenkoten wordt hersteld

Stad Dendermonde, polder Vlassenbroek en het Regionaal Landschap Schelde-Durme zetten de komende jaren in op het herstel van het historisch sponslandschap in het gebied Zevenkoten. Dit project is een positief verhaal voor mens, natuur en het klimaat.

Zevenkoten, waar ligt dat precies?

Het gebied ‘Zevenkoten’ bevindt zich tussen de Mechelsesteenweg, de Schelde en de 2 grote Scheldebruggen. Het wordt landschappelijk gekenmerkt door weiland en bos (populieren) en heeft een lage grondwaterstand.

Wat is er aan de hand in Zevenkoten?

Op dit moment wordt het oppervlaktewater dat het gebied binnenkomt via de Volaardebeek snel weggeleid richting het pompstation Vlassenbroek. Dit zorgt voor een onnatuurlijk lage grondwaterstand. Zo is de Zevenkotensluis, die rechtstreeks kan afwateren naar de Schelde, in het gebied nog steeds intact, maar al jaren buiten gebruik omdat het grondwaterpeil te laag is.

De verdroging van het gebied zorgt voor problemen. Het leidt tot een verschraling van de biodiversiteit in het gebied. In lange droogteperioden is de te lage waterstand ook moeilijk voor de aanwezige landbouw.

Wat willen we precies doen in Zevenkoten?

Het plan is om van Zevenkoten weer een echt meersengebied te maken. Een ‘sponslandschap’ dat water kan bufferen en laten infiltreren. Enerzijds zal een stuw geplaatst worden om de waterafvoer te vertragen en het grondwaterpeil te verhogen. Anderzijds zullen we inzetten op meer hemelwaterinfiltratie, door versnelde afkoppeling van hemelwater van grote dakoppervlakken op bedrijfsgebouwen langsheen de noordzijde van de Mechelsesteenweg.

Een rietveld zal het vervuilde water dat ongewenst in het gebied terechtkomt - door overstortwerking van de afwatercollector in Grembergen - zuiveren.

Om de ecologische kwaliteit van het gebied te vergroten, zullen de overwelfde delen van de waterloop opengelegd worden en zetten we in op de creatie van ecologisch ingerichte oeverzones.

Het gewenste ‘standaard’-waterpeilniveau van de regelbare stuw in Zevenkoten zal worden vastgelegd op basis van waterpeilmetingen en in interactie met de betrokken private eigenaars/gebruikers. Het meersengebied Zevenkoten wordt geen overstromingsgebied maar een ‘sponslandschap’ met herstel van de grondwaterstand en gewenste ‘natte natuur’.

Wat zijn de voordelen van een hoger grondwaterpeil in Zevenkoten?

De aanpassingen in Zevenkoten hebben meerdere voordelen:

  • We verhogen de waterveiligheid van laaggelegen Dendermonde bij wateroverlast en creëren een waterbuffer voor droogteperiodes.
  • Het project Zevenkoten heeft een positieve impact op het ‘hitte-eiland effect’. Het projectgebied ligt achteraan een grootschalig detailhandelslint langsheen de Mechelsesteenweg en vlakbij het stadscentrum van Dendermonde. Allemaal plekken die op de hittekaart rood oplichten als zijnde ‘sterk opwarmend’. Door de aanpassingen zal het hitte-effect in deze dens bebouwde omgevingen getemperd worden.
  • We leveren een bijdrage aan de structurele aanvulling van de ondergrondse grondwaterlagen door grotere infiltratiemogelijkheid/-tijd. Dit is van groot belang voor diverse grondwater gebruikende economische activiteiten.
  • We versterken de waardevolle, waterrijke biodiversiteit in het gebied. Het gebied maakt deel uit van het Nationaal Park Scheldevallei, en kan uitgroeien tot een natuurverbinding tussen het overstromingsgebied Vlassenbroek en het Meirdamgebied.
  • We creëren een attractiever landschappelijk gebied.
  • We creëren een groter bewustzijn bij de omwonenden en recreanten over het behe(e)r(s)en van hemelwater in hun omgeving.

In het projectgebied Zevenkoten wordt ‘ruimte voor water’, ‘ruimte voor natte natuur’, ‘ruimte voor de wandelaar’ en ‘ruimte voor (ver)koeling’ gecreëerd. Een positief verhaal dat past in het kader van het Nationaal Park Scheldevallei en het klimaatplan van de stad.

Budget

Voor de realisatie van dit project krijgt stad Dendermonde een subsidie van 224 731 euro van de Vlaamse Overheid. De stad voorziet aanvullend 100 000 euro aan eigen middelen voor dit project.

Het project Zevenkoten is onderdeel van een groter dossier ‘Sponslandschappen als Denderpraktijk’, dat ingediend werd in het kader van de subsidieoproep ‘Lokale gebiedsdeal droogte 2.0’ door de Dendercoalitie T.OP Dender. Deze coalitie bundelt de krachten om maximaal werk te maken van ruimte voor water en groenblauwe netwerken.

Dit artikel werd gepubliceerd op 21 februari 2024.