Voor 8 specifieke gebieden wordt aangegeven hoe de vestinggordel in de toekomst vorm zal krijgen. Deze gebieden noemen we 'aanvalszones' om de link te maken naar het militair verleden.
Wat zijn de aanvalszones?
- Aanvalszone 'Veerpoort'
- Aanvalszone 'Mechelse Poort'
- Aanvalszone 'Kalendijkse Forten'
- Aanvalszone 'Inundatieveld Oost'
- Aanvalszone 'Brusselse Poort'
- Aanvalszone 'Brusselse Forten'
- Aanvalszone 'Inundatieveld West'
- Aanvalszone 'Gentse Poort'
Aanvalszone 'Veerpoort'
De kern van deze aanvalszone ligt aan de vroegere monding van de Oude Dender in de Schelde, momenteel parking De Bruynkaai. De zone omvat ook een strook aan de overzijde van de Schelde (Kop van Grembergen), de parking en de parkzone 'Groene Dender'.
Deze plek vormt een belangrijke landschappelijke openruimtelink tussen de Schelde en het stadscentrum via de Oude Dender. Dit willen we behouden en versterken.
Bij de uitwerking is gezocht naar een haalbare inrichtingsvisie voor deze omgeving:
- De Oude Dender voorbij de Bogaerdbrug, zal deels opengelegd worden met een aangename zuidgerichte groene pleisterplek. De huidige speelruimte wordt verplaatst richting Papiermolenstraat.
- Aansluitend bij de heraanleg van het kruispunt Mechelsepoort, wordt een groenzone voorzien met een link naar de vroegere Dendermonding tussen de 'monnik met beer' en Bastion II.
- Op korte termijn blijft op De Bruynkaai de parking behouden, tot er een parkeerbeleidsvisie is voor het stadscentrum die aangeeft welke rol deze plek in de toekomst gaat blijven spelen wat betreft parkeren.
- Aan de 'Kop van Grembergen', wordt een openbare groenzone langsheen de Schelde ingericht met een link naar het vroegere 'bastion zonder naam'. Ook willen we de historische brugverbinding tussen linker- en rechteroever visueel weer zichtbaar maken.
Aanvalszone 'Mechelse Poort'
De Mechelse poort herbergt een schat aan historische erfgoedelementen van de vestinggordel, waaronder de poort, de brugpijlers van binnen- en buitenpoort, het kruitmagazijn, een keermuur van de aarden vestingwal, enz. Het doel is om deze historische elementen terug met elkaar te verbinden tot een geheel, met respect voor de aanwezige ecosystemen (o.a. vleermuizen, waardevolle bomen) én met ruimte voor spelen, hangen en wandelen.
Om dit te bereiken, worden in het masterplan enkele belangrijke ingrepen voorgesteld: de reconstructie van een deel van de aarden vestingwal rond de Mechelse Poort met creatie van een open amfitheater, de aanleg van een hedendaagse bruglink, het 'poorteiland' zichtbaarder maken door ondergroei te verwijderen en een speelruimte aan te leggen. De beoogde fietssnelweg wordt rond deze zone geleid om het kwalitatieve natuurkarakter van de zone te behouden.
Aanvalszone 'Kalendijkse Forten'
De Kalendijkse forten is met zijn vestinggracht en andere waterpartijen, en ook met de site van Bastion V, één van de belangrijkste gebieden waar je de Vestinggordel nog echt kan zien en voelen. Dit groengebied is vandaag de dag een belangrijke recreatieve zone voor heel wat Dendermondenaren (zwembad, wandelen, sporten, spelen) en vormt ook een rijk ecologisch gebied. De dichte begroeiing langs de waterkanten belemmert, helaas, op tal van plaatsen het uitzicht op deze landschappelijk en historisch waardevolle zone.
Het voorontwerp masterplan stelt voor om de binnenoever van de vestinggracht voor te behouden als luwe zone en de ecologische oevers te versterken.
Langs de buitenoever van de vestinggracht wordt de ‘bedekte weg’ terug hersteld. Langs deze hoofdwandelweg worden kijkvensters gecreëerd, die mooie uitzichten creëren op het water en een inzicht geven in hoe de vestingwerken functioneerden op militair vlak.
De Leopoldlaan speelt een cruciale rol in deze aanvalszone. De toekomstige heraanleg van de Leopoldlaan door het Vlaams Gewest, biedt een unieke kans om in de plannen het verhaal van de vestinggordel te integreren. Op een aantal plaatsen wil het masterplan de dwarslinken tussen stadscentrum en vestinggordel accentueren. De Leopoldlaan wordt versterkt als parkboulevard en vormt ook een belangrijke schakel in de hemelwaterafvoer van het stadscentrum naar het Kalendijkgebied.
Aanvalszone 'inundatieveld Oost'
(Een inundatieveld is een gebied dat als verdedigingsbarrière permanent onder water kon worden gezet.)
In deze aanvalszone is het de bedoeling om de huidige bossen en weiden verder te beheren als extensieve natuurzones. Door het water en de groenzones als bufferzone te laten werken voor hemelwater uit het stadscentrum, willen we het van nature drassig karakter van dit gebied terug versterken.
In dit gebied ligt ook het spooremplacement, in de spie tussen de Vondelbeek en de spoorweg. Het wordt momenteel gebruikt wordt door de NMBS als wijkspoor en opslagruimte.
In een eerste fase, op korte termijn, is het de bedoeling om een klein (noordelijk) stukje van dit spooremplacement te gaan innemen i.f.v. sport- en spelinfrastructuur en de langzaamverkeerlink via Huis van het Kind meer rechtstreeks te verbinden met het pad langsheen de Vondelbeek. Indien Infrabel op termijn het spooremplacement niet meer nodig heeft, dan kan ook de rest van deze spievormige ruimte gebruikt worden voor de ontwikkeling van sport- en spelinfrastructuur én als optimale locatie voor de beoogde fietssnelweg.
Ook de fietssnelweg vanaf het station van Dendermonde richting Lokeren en Sint-Niklaas krijgt er zijn plaats.
Aanvalszone 'Brusselse Poort'
Deze aanvalszone omvat de historische Brusselse Poort én de stationsomgeving.
Het masterplan voorziet dat vanaf het station de fietssnelweg in een tunnel onder de Sint-Gillislaan door gaat en zo ook een kwalitatieve wandellink creëert tussen de stationsomgeving en het Kalendijkgebied, ziekenhuis, Huis van het Kind, enz.
Het plan voorziet dat het bestaande William Bruyninckspark een herinrichting krijgt, waarbij een strook met een verlaagd maaiveld een herinnering creëert aan de vroegere vestinggracht. Wanneer de rechtstreekse straatlink tussen station en spoorviaduct kan verdwijnen, dan kan ook kan de zone rond het beschermd monument van het ‘oud stationsgebouw’ volwaardig onderdeel worden van het park. Hierbij wordt een zone voorzien die het park als een levendige ontmoetingsplek faciliteert met ruimte voor stadsbbq, picknicktafels, fitnesstoestellen, verhard sportplein, enz. In het ‘oud stationsgebouw’ kan een nieuwe functionele invulling het sociaal leven in de parkruimte verder versterken.
Voor de directe stationsomgeving, wordt het ontwikkelingsperspectief gevolgd van het masterplan stationsomgeving.
De Geldroplaan heeft vanwege zijn specifieke ligging een bijzonder potentieel als groene verbinder tussen de Kalendijkse Forten en de Brusselse Forten. Er wordt hier ook ruimte voorzien voor een volwaardige wandellink tussen beide delen van de vestinggordel .
De burgemeester Portmanslaan is een belangrijke verbinding tussen het station en de Brusselse Forten, alsook met het Atheneum (GO! Gemeenschapsonderwijs). O.a. door de uitbouw van een voetgangerspromenade op deze laan wordt deze verbinding opgewaardeerd en ontstaat hier een verkeersveilige ruimte.
Aanvalszone 'Brusselse Forten'
De Brusselse Forten zijn nu al landschappelijk vrij open. We wilen deze wijdse vestinggracht blijven benadrukken. Daarnaast worden nabij het natuureducatief centrum, een aantal landschappelijke ingrepen voorgesteld om meer visuele verbinding te creëren tussen Bastion VIII en de parkruimte rond het water van de Brusselse Forten.
Tenslotte stelt het voorontwerp masterplan voor om de lunet (dit is een klein vestingwerk), ter hoogte van de noodwoningen, toegankelijker te maken door een pad aan te leggen dat een rondgang mogelijk maakt, evenals een voetgangersbrugje richting de westelijke open ruimte (Oud Klooster-Zwijveke – Galeidestraat).
Aanvalszone 'inundatieveld West'
In de open ruimte westelijk van het stadscentrum, willen we de bestaande kwalitatieve landschappelijke en groen, ecologische elementen behouden en versterken.
Door creatie van een wandellink via de lunet en een nieuw brugje over het water van de Brusselse Forten, wordt het gebied beter ontsloten vanuit het stadscentrum.
Ook de matige waterkwaliteit van de Brusselse Forten willen we verbeteren, door zelfreiniging via rietkragen en andere oplossingen.
Aanvalszone 'Gentse Poort'
In deze aanvalszone resteert er weinig dat herinnert aan de historische vestinggordel. Wel is er aansluitend bij de Oude Dender Bastion IX, waar het Oscar Romerocollege op korte termijn het dak toegankelijk wil maken als ‘groen bastion’. Landschappelijk wordt het Bastiongebouw en de aardwerken ook beter zichtbaar gemaakt in het straatbeeld van Sas.
In deze omgeving is het de bedoeling om ook de ‘Dendermondepoort’ – de poort tot de vestingstad Dendermonde via de Dender – aan beide oevers terug duidelijker zichtbaar te maken.
Om het parksysteem van de vestinggordel door te trekken wordt de site Aymonshof/Sociaal Huis vergroent om hier op termijn de groene wandeling vanaf de Brusselse Forten door te trekken via deze site tot aan de Gentsesteenweg.
In de Gentsesteenweg zal via een herinrichting van de zone voor het Aymonshof via een lijnenpatroon in de weginrichting en zitruimte, een link zichtbaar worden van de historische Gentse Poort. De Ramskop kan hierbij ook een meer gepaste plek krijgen in het straatbeeld. Vanaf dit punt wordt de snelheid van het verkeer verlaagd en krijgen voetgangers en fietsers meer ruimte.
Wanneer worden deze voorstellen uitgevoerd?
Het masterplan werd goedgekeurd door de gemeenteraad op 11 juni 2024. Wanneer we de voorstellen kunnen uitvoeren, staat nog niet vast. Het doel van deze visie is om stapsgewijs in de juiste richting te werken en bij herinrichtingsprojecten rekening te houden met deze visie. In dit masterplan gaan erfgoed, natuur, recreatie en mobiliteit hand in hand.
Het volledige masterplan vestinggordel kan je raadplegen in de downloads.
